อาหารแลกเปลี่ยน
ความหมาย
ปัจจุบันประเทศไทยประสบปัญหาทุกโภชนาการเพิ่มมากขึ้นทั้งภาวะขาดสารอาหารและภาวะการได้รับสารอาหารเกินหรือโรคอ้วนซึ่งเป็นปัญหาระดับโลกจากรายงานขององค์การอนามัยโลกในปี
2551 พบว่าประชากรมากกว่า 1.4 พันล้านคนอยู่ในภาวะน้ำหนักเกิน(WHO,2013)และในสหรัฐอเมริกาพบว่ามีผู้เสียชีวิตประมาณ 300,000 คนต่อปี(Nelms,2011)ซึ่งปัญหาดังกล่าวส่งผลกระทบเฉียบพลันและปัญหาโรคไม่ติดต่อเรื้อรังตามมาเช่นโรคเบาหวานโรคความดันโลหิตสูงโรคหลอดเลือดหัวใจโรคนิ่วในถุงน้ำดีโรคเกาต์และโรคมะเร็งบางชนิดเป็นต้น(Insel,
2012; Schiff, 2011)สาเหตุหลักส่วนใหญ่เนื่องการพฤติกรรมการบริโภคและวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปทำให้ปัจจุบันคนส่วนใหญ่เริ่มตื่นตัวเรื่องสุขภาพมากขึ้นทั้งในรูปของผลิตภัณฑ์อาหารเสริมประเภทต่างๆและการดูแลเรื่องการบริโภคอาหารตลอดจนหันมาบริโภคอาหารที่ได้สมดุลและมีปริมาณสารอาหารครบถ้วนโดยวิธีการคำนวณเพื่อกำหนดหรือจัดอาหารให้สมดุลกับความต้องการของร่างกายคือการคำนวณรายการอาหารแลกเปลี่ยน(food exchangelist)ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยในการคำนวณและกำหนดสัดส่วนอาหารตามความต้องการของแต่ละบุคคลซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทั้งบุคคลในภาวะปกติและในผู้ป่วยโดยจัดกลุ่มอาหารออกเป็น6หมวดประกอบด้วยหมวดน้ำนมหมวดเนื้อสัตว์หมวดผักหมวดผลไม้หมวดข้าวหรือธัญพืชและหมวดไขมัน(พัทธนันท์ศรีม่วง, 2555)
อาหารที่มีสารอาหารเหมือนกันจัดรวมอยู่ในหมวดเดียวกันเพื่อใช้ในการคำนวณหาปริมาณอาหารและแลกเปลี่ยนอาหารในหมวดเดียวกันที่จะให้ผู้ป่วยรับประทาน(รุจิราสัมมะสุต, 2552)
รายการอาหารแลกเปลี่ยน หมายถึง
กลุ่มของอาหารที่ได้กำหนดปริมาณไว้แน่นอนและมีคุณค่าทางอาหารทัดเทียมกัน ซึ่งเมื่อรับประทานแล้วสามารถทดแทนกันได้
คุณค่าอาหารเหล่านี้ได้แก่ โปรตีน ไขมันและคาร์โบไฮเดรต อาหารที่จะแลกเปลี่ยนกันได้จะต้องอยู่ในหมวดเดียวกัน
รายการอาหารแลกเปลี่ยน หมายถึง รายการอาหารชนิดต่างๆ
ที่จำแนกออกเป็นหมวดๆ ตามชนิดของสารอาหารที่มีอยู่ อาหารที่มีสารอาหารเหมือนกันจัดรวมอยู่ในหมวดเดียวกัน
เพื่อใช้ในการคำนวณหาปริมาณอาหาร และแลกเปลี่ยนอาหารในหมวดเดียวกันที่จะให้ผู้ป่วยรับประทาน (รุจิรา สัมมะสุต, 2552)
รายการอาหารแลกเปลี่ยน
หมายถึง รายการที่กินทดแทนกันได้
เนื่องจากมีปริมาณสารอาหารและจำนวนพลังงานใกล้เคียงกัน เพื่อประโยชน์ในการเลือกบริโภคอาหารให้เหมาะสมกับร่างกายและนำไปใช้ป้องกันหรือรักษาโรคบางชนิด(นิธิยา
รัตนาปนนท์ และวิบูลย์ รัตนาปนนท์, 2551)
รายการอาหารแลกเปลี่ยน หมายถึง เครื่องมือสำคัญที่ช่วยในการคำนวณและกำหนดสัดส่วนอาหารตามความต้องการของแต่ละบุคคล
ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทั้งบุคคลในภาวะปกติและในผู้ป่วย โดยจัดกลุ่มอาหารออกเป็น 6 หมวด ได้แก่ หมวดน้ำนมและผลิตภัณฑ์ หมวดผัก หมวดข้าว แป้ง ขนมปัง ธัญพืชและผลิตภัณฑ์
หมวดผลไม้ หมวดเนื้อสัตว์ และหมวดไขมัน(พัทธนันท์ ศรีม่วง,
2555)
หมวดอาหารแลกเปลี่ยน
หมวดที่ 1 รายการน้ำนมแลกเปลี่ยน
ปริมาณ 1 ส่วนแบ่งได้ 3 ประเภทดังนี้
1.นมธรรมดา
(whole milk) รสจืด ให้สารอาหารคาร์โบไฮเดรต 12 กรัมโปรตีน
8 กรัม ไขมัน 8 กรัมและพลังงาน 150 กิโลแคลอรี นมธรรมดา 1 ส่วน มีปริมาณที่แตกต่างกันตามชนิดของนม
ดังแสดงในตาราง
ตารางปริมาณนมสด 1 ส่วน
ชนิดของนม
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
น้ำนมธรรมดา
น้ำนมระเหย
นมผงธรรมดา
โยเกิรต์รสธรรมชาติ
|
240
120
30
240
|
1 ถ้วยตวง
½ ถ้วยตวง
¼ ถ้วยตวง
240 ถ้วยตวง
|
(พัทธนันท์
ศรีม่วง, 2555)
2.นมพร่องมันเนย
เป็นน้ำนมที่กำจัดไขมันออกบางส่วน นมพร่องมันเนย 1 ส่วนให้สารอาหารคาร์โบไฮเดรต 12 กรัมโปรตีน 8
กรัม ไขมัน 5 กรัมและพลังงาน 120 กิโลแคลอรี นมพร่องมันเนย 1 ส่วน มีปริมาณที่แตกต่างกันตามชนิดของนม
ดังแสดงในตาราง
ตารางปริมาณนมพร่องมันเนย 1 ส่วน
ชนิดของนม
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
นมพร่องมันเนย
นมเปรี้ยวรสธรรมชาติ
โยเกิรต์พร่องมันเนยธรรมชาติ
นมผงพร่องมันเนย
|
240
240
164
30
|
1 ถ้วยตวง
1 ถ้วยตวง
2/3
ถ้วยตวง
½ ถ้วยตวง
|
(พัทธนันท์
ศรีม่วง, 2555)
3.นมขาดมันเนย
เป็นนมที่กำจัดไขมันออกเกือบหมด นมขาดมันเนย 1 ส่วนให้สารอาหารคาร์โบไฮเดรต 12 กรัมโปรตีน 8
กรัม ไขมัน 0 - 3 กรัมและพลังงาน 90 กิโลแคลอรี นมขาดมันเนย 1 ส่วน มีปริมาณที่แตกต่างกันตามชนิดของนม
ดังแสดงในตาราง
ชนิดของนม
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
นมขาดมันเนย
นมผงขาดมันเนย
โยเกิร์ตขาดมันเนยรสธรรมชาติ
|
240
30
240
|
1 ถ้วยตวง
¼ ถ้วยตวง
1 ถ้วยตวง
|
หมวดที่ 2 รายการเนื้อสัตว์แลกเปลี่ยนปริมาณ 1 ส่วนแบ่งได้ 4 ประเภทดังนี้
1) เนื้อสัตว์หมวด ก.
เป็นเนื้อสัตว์ที่มีไขมันมาก (high fat meat) ปริมาณ
1 ส่วนให้สารอาหารโปรตีน 7 กรัม ไขมัน
8 กรัมและพลังงาน 100 กิโลแคลอรี เนื้อสัตว์ไขมันมาก
1 ส่วน คิดเป็นมีน้ำหนักเนื้อดิบประมาณ 40 กรัม
หรือ 3 ช้อนโต๊ะ หรือน้ำหนักเนื้อสุก 30 กรัม (2 ช้อนโต๊ะ) เนื้อสัตว์
1 ส่วนมีปริมาณที่
ตารางปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันสูงหรือเนื้อสัตว์หมวด ก. ปริมาณ 1 ส่วน
ตารางที่ 2.5ปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันสูงหรือเนื้อสัตว์หมวด
ก. ปริมาณ 1 ส่วน ชนิดของเนื้อสัตว์
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
เนื้อบดปนมันดิบ
ซี่โครงหมูดิบ
เนื้อวัว, เนื้อหมูติดมันดิบ
ไส้กรอก, หมูยอ
กุนเชียง
เบคอนดิบ
ปลาสวาย, ปลาซาบะดิบ
|
40
40
40
30
30
30
40
|
3 ช้อนโต๊ะ
2 ชิ้น
3 ช้อนโต๊ะ
1 แท่ง
2 ช้อนโต๊ะ
2 แผ่น
3 ช้อนโต๊ะ
|
2.เนื้อสัตว์หมวด ข.
เป็นเนื้อสัตว์ที่มีไขมันปานกลาง (medium fat meat) ปริมาณ
1 ส่วนให้สารอาหารโปรตีน 7 กรัม ไขมัน
5 กรัมและพลังงาน 75 กิโลแคลอรี มีน้ำหนักเนื้อดิบ
40 กรัม หรือ 3 ช้อนโต๊ะ หรือน้ำหนักเนื้อสุก
30 กรัม (2 ช้อนโต๊ะ) เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง
1 ส่วนมีปริมาณที่แตกต่างกันตามชนิด
ตารางปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันปานกลางหรือเนื้อสัตว์หมวด ข. ปริมาณ 1 ส่วน
ตารางที่ 2.6ปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันปานกลางหรือเนื้อสัตว์หมวด
ข. ปริมาณ 1 ส่วน ชนิดของเนื้อสัตว์
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
เนื้อหมู, เนื้อหมูไม่ติดมัน
เนื้อหมูบด, เนื้อวัวบดไม่ติดมัน
เนื้อซี่โครงหมูติดมันเล็กน้อย
เครื่องใน
ไก่, เป็ด, ห่าน
ปลาทูนึ่ง
ไข่ไก่, ไข่เป็ด
เต้าหู้ขาวหลอด
เต้าหู้ไข่
เต้าหู้แข็ง
|
40
40
40
40
40
30
50
180
150
65
|
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
2 ช้อนโต๊ะ
1 ฟอง
2/3 หลอด
1 หลอด
½ แผ่น
|
(พัทธนันท์
ศรีม่วง, 2555)
3.เนื้อสัตว์หมวด ค.
เป็นเนื้อสัตว์ที่มีไขมันต่ำ (lean meat) ปริมาณ
1 ส่วนให้สารอาหารโปรตีน 7 กรัม ไขมัน
3 กรัมและพลังงาน 55 กิโลแคลอรี น้ำหนักเนื้อดิบ
40 กรัม หรือ 3 ช้อนโต๊ะ หรือน้ำหนักเนื้อสุก
ตารางปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันต่ำหรือเนื้อสัตว์หมวด
ค. ปริมาณ 1 ส่วน
ตารางที่ 2.7ปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันต่ำหรือเนื้อสัตว์หมวด
ค. ปริมาณ 1 ส่วน ชนิดของเนื้อสัตว์
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
เนื้อส่วนคอ เนื้อสเต็กไม่ติดมัน
เนื้อสัตว์ปีกไม่ติดมัน
เนื้อน่องไก่ไม่ติดหนัง
ปลาทูน่ากระป๋องบรรจุน้ำมันพืช
ปลาซัลมอนสด
หอยนางรม
ปลาซาร์ดีนในน้ำมันพืช
เนื้อห่านดิบ
|
40
40
40
30
30
30
30
40
|
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
2 ช้อนโต๊ะ
2 ช้อนโต๊ะ
6 ตัว
2 ตัวขนาดกลาง
3 ช้อนโต๊ะ
|
(พัทธนันท์
ศรีม่วง, 2555)
4.เนื้อสัตว์หมวด ง.
เป็นเนื้อสัตว์ที่มีไขมันต่ำมาก (very lean meat) ปริมาณ
1 ส่วนให้สารอาหารโปรตีน 7 กรัม ไขมัน
0 - 1 กรัมและพลังงาน 35 กิโลแคลอรี น้ำหนักเนื้อดิบ
40 กรัม หรือ 3 ช้อนโต๊ะ หรือน้ำหนักเนื้อสุก
30 กรัม (2 ช้อนโต๊ะ) แสดงในตารางที่
2.8
2.8ปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันต่ำมากหรือเนื้อสัตว์หมวด
ง. ปริมาณ 1 ส่วน
ตารางที่ 2.8ปริมาณเนื้อสัตว์ไขมันต่ำมากหรือเนื้อสัตว์หมวด
ง. ปริมาณ 1 ส่วน ชนิดของเนื้อสัตว์
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
เนื้อปลาดิบ1
เนื้อปูดิบ
กุ้งดิบ
หอยแครง หอยลายดิบ2
เนื้ออกไก่ สันในไก่ดิบ
ปลาหมึก
ลูกชิ้นปลา ลูกชิ้นเนื้อ ลูกชิ้นไก่
ไข่ขาว
ปลาทูน่ากระป๋องบรรจุน้ำเกลือ
|
40
40
40
70
40
40
30
60
30
|
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
4 ตัว ขนาดกลาง
10 ตัว
3 ช้อนโต๊ะ
3 ช้อนโต๊ะ
5 ลูก (เส้นผ่าศูนย์กลาง
2.5 ซม.)
2 ฟอง
2 ช้อนโต๊ะ
|
(รวีโรจน์
อนันตธนาชัย, 2542)
หมวดที่ 3 รายการผักแลกเปลี่ยนปริมาณ 1 ส่วนแบ่งได้ 2 ประเภทดังนี้
1) ผักประเภท ก. ผักในกลุ่มนี้มีคาร์โบไฮเดรตน้อยและให้พลังงานน้อยมาก
ดังแสดงในตารางที่ 2.9
ตารางที่ 2.9 รายการผักแลกเปลี่ยนประเภทผัก
ก. รายชื่อผักประเภท ก.
|
|||
ผักกาดขาว
|
สายบัว
|
แตงกวา
|
ต้นหอม
|
ผักกาดแก้ว
|
ยอดฟักทองอ่อน
|
แตงร้าน
|
ผักชี
|
ผักกาดเขียว
|
ใบโหระพา
|
บวบ
|
ใบกระเพรา
|
ผักกาดเขียว
|
ผักตำลึง
|
พริกต่างๆ
|
คื่นช่ายฝรั่ง
|
ผักบุ้ง
|
ผักตั้งโอ๋
|
หัวไชเท้า
|
น้ำเต้า
|
(รวีโรจน์
อนันตธนาชัย, 2542)
ผักประเภท ข. หากไม่เติมไขมันในการปรุงอาหารผัก 1 ส่วนให้คาร์โบไฮเดรต 5 กรัม โปรตีน 2 กรัม และพลังงาน 25 กิโลแคลอรี ผักประเภท ข.
1 ส่วน คือ ผักดิบ 70 – 100 กรัม หรือ
3/4 - 1 ถ้วยตวงหรือผักสุก 50 – 70 กรัม หรือ
1/2 - 1/3 ถ้วยตวงดังแสดงในตารางที่ 2.10
ตารางที่
2.10 รายการผักแลกเปลี่ยนประเภทผัก ข.
ตารางที่ 2.10 รายการผักแลกเปลี่ยนประเภทผัก
ข. รายชื่อผักประเภท ข.
|
|||
ถั่วฝักยาว
|
มะเขือเทศ
|
เห็ด
|
หน่อไม้
|
ถั่วแขก
|
มะเขือยาว
|
มะรุม
|
ยอดชะอม
|
ข้าวโพดอ่อน
|
หอมหัวใหญ่
|
สะตอ
|
มะละกอดิบ
|
ถั่วพู
|
แครอท
|
สะเดา
|
ยอดมะพร้าวอ่อน
|
ถั่วลันเตา
|
ถั่วงอกหัวโต
|
หน่อไม้ฝรั่ง
|
กระหล่ำดอก
|
รากบัว
|
ถั่วงอก
|
บรอคโคลี
|
กระหล่ำปลี
|
ผักกระเฉด
|
ผักคะน้า แขนง
|
มะระ
|
แห้ว
|
มะเขือม่วง
|
มะเขือพวง
|
มะเขือเปราะ
|
ดอกขจร
|
กระเจี๊ยบเขียว
|
ผักปวยเล้ง
|
ใบยอ
|
ดอกโสน
|
(รวีโรจน์
อนันตธนาชัย, 2542)
หมวดที่ 4 ผลไม้แลกเปลี่ยนผลไม้ 1 ส่วนให้ คาร์โบไฮเดรต 15 กรัม และพลังงาน 60 กิโลแคลอรี ผลไม้สามารถแบ่งได้ 2 ประเภทคือ
ตารางที่
2.11รายการอาหารแลกเปลี่ยนของผลไม้สดและแห้ง 1
ส่วน ชนิดผลไม้สดและแห้งต่างๆ
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
|
กล้วยไข่
|
45
|
1 ผลกลาง
|
|
กล้วยน้ำว้า
|
45
|
1 ผลกลาง
|
|
กล้วยหอม
|
50
|
1/2
ผลใหญ่
|
|
กีวี
|
109
|
1 ผล
|
|
แคนตาลูป
|
200
|
1/5
ผลกลาง
|
|
เงาะ
|
85
|
4 ผล
|
|
ชมพู่
|
250
|
4 ผล
|
|
แตงไทย
|
160
|
10
ชิ้นพอคำ
|
|
แตงโม
|
285
|
1/8
ผลกลาง
|
|
ทุเรียน
|
40
|
2 ช้อนโต๊ะ
|
|
น้อยหน่า
|
60
|
1/2
ผล
|
|
ฝรั่ง
|
120
|
1/2
ผลกลาง
|
|
มะม่วงดิบ
|
100
|
1/2
ผลใหญ่
|
|
มะม่วงสุก
|
80
|
1/2
ผลกลาง
|
|
มะละกอสุก
|
115
|
8 ชิ้นพอคำ
|
|
มังคุด
|
75
|
4 ผล
|
|
ละมุด
|
60
|
1 ผล
|
|
ลางสาด
|
90
|
7-8
ผล
|
|
ลำไย
|
55
|
6 ผล
|
|
ลิ้นจี่
|
110
|
5 ผล
|
|
สตรอเบอรี่
|
190
|
1
1/4 ถ้วยตวง
|
|
ส้มเขียวหวาน
|
150
|
2 ผลกลาง
|
|
ส้มเช้ง
|
120
|
1 ผลกลาง
|
|
ส้มโอ
|
130
|
2 กลีบใหญ่
|
|
สับปะรด
|
125
|
8 ชิ้นพอคำ
|
|
แตงไทย
|
160
|
10
ชิ้นพอคำ
|
|
องุ่น
|
100
|
20
ผลเล็ก
|
|
แอปเปิ้ล
|
100
|
1 ผลเล็ก
|
|
แอปเปิ้ลอบแห้ง
|
4 ชิ้น
|
||
มะเดื่ออบแห้ง
|
1
1/2 ผล
|
||
1) ผลไม้สดและแห้ง ผลไม้ 1 ส่วนมีปริมาณแตกต่างกัน ดังแสดงในตารางที่ 2.11
ชนิดผลไม้สดและแห้งต่างๆ
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
|
ชมพู่
|
250
|
4 ผล
|
|
พรุน
|
3 ผล
|
||
ลูกเกด
|
2 ช้อนโต๊ะ
|
||
เชอร์รีแช่อิ่มอบแห้ง
|
2 ช้อนโต๊ะ
|
||
สับปะรดกระป๋อง, ฟรุตสลัด
|
1/2 ถ้วย
|
||
(รุจิรา
สัมมะสุต, 2552)
น้ำผลไม้ สำหรับน้ำผลไม้
ปริมาณน้ำผลไม้สดที่คั่นแล้วและไม่เติมน้ำตาล เทียบเท่ากับผลไม้สด 1 ส่วน มีปริมาณน้ำผลไม้แตกต่างกันตามชนิดดังแสดงในตารางที่ 2.12
ตารางรายการอาหารแลกเปลี่ยนของน้ำผลไม้ 1 ส่วน ช
ชนิดของน้ำผลไม้
|
ปริมาตร (มิลลิลิตร)
|
ปริมาณ
|
น้ำแอปเปิ้ล
|
120
|
1/2 ถ้วยตวง
|
น้ำองุ่น
|
80
|
1/3 ถ้วยตวง
|
น้ำส้ม
|
120
|
1/2 ถ้วยตวง
|
น้ำสับปะรด
|
120
|
1/2 ถ้วยตวง
|
น้ำพรุน
|
80
|
1/3 ถ้วยตวง
|
น้ำผลไม้รวม
|
80
|
1/3 ถ้วยตวง
|
(รุจิรา สัมมะสุต, 2552)
หมวดที่ 5 ข้าว แป้ง ขนมปัง ธัญพืชและผลิตภัณฑ์แลกเปลี่ยน
ข้าวหรือธัญพืช 1 ส่วนให้คาร์โบไฮเดรต
15 กรัมโปรตีน 3 กรัมและพลังงาน 80 กิโลแคลอรี ข้าวหรือธัญพืช 1 ส่วน มีปริมาณแตกต่างกันดังแสดงในตารางที่
2.13
ตารางรายการอาหารแลกเปลี่ยนของข้าว
แป้ง ธัญพืช และผลิตภัณฑ์ ปริมาณ 1 ส่วน
ชนิดของข้าว แป้งและผลิตภัณฑ์
|
น้ำหนัก (กรัม)
|
ปริมาณ
|
ข้าวสวย ข้าวซ้อมมือ
|
55
|
1/3 ถ้วยตวง
|
ข้าวเหนียวสุก
ข้าวโอ๊ตสุก
|
35
65
|
1/4 ถ้วยตวง
1/2 ถ้วยตวง
|
ก๋วยเตี๋ยวลวก
|
90
|
2/3 ถ้วยตวง
|
ขนมจีน
|
90
|
1 จับใหญ่
|
ขนมปังปอนด์
|
25
|
1 แผ่น
|
ขนมปังแครกเกอร์
|
20
|
2 แผ่น
|
ขนมปังแฮมเบอร์เกอร์
|
35
|
1/2 แผ่น
|
ขนมปังโรล
|
30
|
1 ก้อน
|
ขนมปังลูกเกด
|
30
|
1 แผ่น
|
ขนมปังรูปสัตว์
|
25
|
8 ชิ้น
|
แป้ง
|
20
|
3 ช้อนโต๊ะ
|
ข้าวโพดต้ม
|
65
|
1/2 ฝัก
|
บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป
|
20
|
1/3 ห่อ
|
บะหมี่ลวก
|
75
|
1 ก้อนเล็ก
|
มักกะโรนีสุกหรือสปาเก็ตตี้สุก
|
75
|
8 ช้อนโต๊ะ
|
วุ้นเส้นแช่น้ำ
|
45
|
5 ช้อนโต๊ะ
|
วุ้นเส้นลวก
|
100
|
10 ช้อนโต๊ะ
|
เส้นหมี่ขาว ลวก
|
100
|
10 ช้อนโต๊ะ
|
สาคูลวก
|
75
|
5 ช้อนโต๊ะ
|
มันเทศ, เผือกต้ม
|
65
|
1/3 ถ้วยตวง
|
มันฝรั่งต้ม
|
100
|
1/2 ถ้วยตวง
|
แปะก๊วยต้ม
|
40
|
3 ช้อนโต๊ะ
|
เมล็ดขนุนต้ม
|
50
|
5 เม็ด
|
กระจับต้ม
|
60
|
15 หัว
|
เกาลัดคั่ว
|
30
|
9 เม็ด
|
ข้าวโพดคั่ว (ไม่มีมันเนย)
|
20
|
2 ถ้วยตวง
|
ข้าวคั่ว
|
20
|
3 ช้อนโต๊ะ
|
ถั่วเขียว ถั่วดำ ถั่วแดง ต้มสุก
|
65
|
1/2 ถ้วยตวง
|
ลูกเดือยต้มสุก
|
65
|
1/2 ถ้วยตวง
|
(รุจิรา สัมมะสุต, 2552)
หมวดที่ 6 ไขมันแลกเปลี่ยนไขมัน 1 ส่วน ให้สารอาหาร ไขมัน 5 กรัม และพลังงาน 45
กิโล-แคลอรี ไขมันแต่ละชนิดให้กรดไขมันที่แตกต่างกัน
จึงแบ่งประเภทของไขมันตามกรดไขมัน ดังแสดงในตารางที่ 2.14 โดยแบ่งเป็น
3 กลุ่มคือ
1) กลุ่มไขมันประเภทที่มีกรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียว
(mono-unsaturated fatty acid: MUFA)
2) กลุ่มไขมันประเภทที่มีกรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง
(poly-unsaturated fatty acid: PUFA)
3) กลุ่มไขมันประเภทที่มีกรดไขมันชนิดอิ่มตัว
(saturated fatty acid: SFA)
ตารางรายการอาหารแลกเปลี่ยนของไขมัน
ปริมาณ 1 ส่วน
ประเภทไขมัน
|
ชนิดของไขมัน
|
ปริมาณ
|
กรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียว (MUFA)
|
น้ำมันมะกอก
น้ำมันรำข้าว
น้ำมันถั่วลิสง
เนยถั่วลิสง
เมล็ดถั่วลิสง
เมล็ดมะม่วงหิมพานต์
|
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
10 เม็ด
6 เม็ด
|
กรดไขมันชนิดไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง (PUFA)
|
น้ำมันถั่วเหลือง
น้ำมันข้าวโพด
น้ำมันดอกคำฝอย
น้ำมันดอกทานตะวัน
เมล็ดดอกทานตะวัน
เมล็ดฟักทอง
มายองเนส, น้ำสลัดน้ำใส
|
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนโต๊ะ
1 ช้อนโต๊ะ
1 ช้อนโต๊ะ
|
กรดไขมันชนิดอิ่มตัว (SFA)
|
น้ำมันหมู
น้ำมันไก่
เนยสด, เนยขาว
กะทิ
ครีมนมสด
|
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนชา
1 ช้อนโต๊ะ
2 ช้อนโต๊ะ
|
หมวดอาหารกลุ่มพิเศษ
อาหารกลุ่มนี้ต้องนำมาแลกกับรายการอาหารแลกเปลี่ยนในหมวดของแป้งธัญพืช
หมวดไขมัน หรือหมวดโปรตีน ดังแสดงในตารางที่2.15
ตารางที่ 2.15 รายการอาหารแลกเปลี่ยนหมวดพิเศษ
ปริมาณ 1 ส่วน
ชนิดของอาหาร
|
ปริมาณ
|
หมวดอาหารที่ใช้แลก
|
เค้กไข่ขาว (ไม่แต่งหน้า)
|
1ชิ้น ( 3 x 3 นิ้ว)
|
ข้าว 2 ส่วน
|
เค้กมีหน้า
|
1 ชิ้น (2 x 2 นิ้ว)
|
ข้าว 2 ส่วน + ไขมัน 1
|
เค้กไม่มีหน้า
|
1 ชิ้น (2 x 2 นิ้ว)
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 1 ส่วน
|
คุกกี้
|
2 ชิ้น (1 ¾ นิ้ว)
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 1 ส่วน
|
คุกกี้ช็อคโกแลตชิพ
|
2 ชิ้น (2 ¼ นิ้ว)
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 2 ส่วน
|
บราวนี
|
1ชิ้น (1 ¼ x 1 ¼ นิ้ว)
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 1 ส่วน
|
วานิลาวาฟเฟิล
|
5 ชิ้น
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 1 ส่วน
|
คัพเค้ก
|
1 ชิ้นเล็ก (ประมาณ 50 กรัม)
|
ข้าว 3 ส่วน + ไขมัน 1 ส่วน
|
พายผลไม้
|
1 ชิ้น (1/6 ถาด)
|
ข้าว 3 ส่วน + ไขมัน 2 ส่วน
|
พุดดิ้ง
|
½ ถ้วย
|
ข้าว 2 ส่วน
|
โดนัทเค้ก
|
1 ชิ้นกลาง (ประมาณ 42 กรัม)
|
ข้าว 1 ½ ส่วน + ไขมัน 2 ส่วน
|
โดนัทยีสต์
|
เส้นผ่าศูนย์กลาง 3 ¾ นิ้ว
|
ข้าว 2 ส่วน + ไขมัน 2 ส่วน
|
เจลาติน ไม่ใส่น้ำตาล
|
½ ถ้วยตวง
|
ข้าว 1 ส่วน
|
น้ำผึ้ง
|
1 ช้อนโต๊ะ
|
ข้าว 1 ส่วน
|
แยม หรือเจลลี่
|
1 ช้อนโต๊ะ
|
ข้าว 1 ส่วน
|
เครื่องดื่มผสมโซดา
|
1 กระป๋อง
|
ข้าว 2 ½ ส่วน
|
ไอศกรีม
|
½ ถ้วยตวง
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 2 ส่วน
|
ไอศกรีมเชอร์เบท
|
½ ถ้วยตวง
|
ข้าว 2 ส่วน
|
บาบีคิวซอส
|
3 ช้อนโต๊ะ
|
ข้าว 1 ส่วน
|
นักเกตไก่
|
1 ชิ้นเล็ก (ประมาณ 42 กรัม)
|
ข้าว ½ ส่วน + เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง
1 ส่วน
|
ทูน่าสลัด
|
½ ถ้วยตวง
|
ข้าว ½ ส่วน + เนื้อสัตว์ไขมันต่ำ
1 ส่วน + ไขมัน1 ส่วน
|
สลัดโคลสโลว
|
½ ถ้วยตวง
|
ข้าว 1 ส่วน + ไขมัน 1 ½ ส่วน
|
พิซซ่าเปปเปอร์โรนี
|
1ชิ้นของถาด 14 นิ้วตัดแบ่ง
8 ชิ้น
|
ข้าว 2½ + เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง 1+ ไขมัน1½
|
หอมใหญ่ทอด
|
85 กรัม
|
ข้าว 2 ½ ส่วน + ไขมัน 3 ส่วน
|
มันฝรั่งทอด
|
ขนาดเล็ก (ตามอาหาร fast food)
|
ข้าว 3 ส่วน + ไขมัน 3 ส่วน
|
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น